60 Kurumdan Ortak Açıklama: Kamu Sağlığını Tehdit Eden HIV Değil, Devlettir!

(Fotoğraf: Serra Akcan / csgorselarsiv.org)

Adana'da yaşayan bir mülteci trans kadının ırkçı ve HIVfobik hedef göstermeler sonucunda sınır dışı edilmesi 60 örgüt, dernek, parti ve öğrenci topluluğunun ortak açıklamasıyla protesto edildi.

60 farklı kurumun imzasını taşıyan ortak açıklamada, "Sağlık Haktır, İltica Haktır! Irkçılığı, HIVfobiyi ve Transfobiyi Kabul Etmiyoruz" denilerek, devletin ve kurumların bu tür ayrımcılıklara karşı önlem alması gerektiği vurgulandı.

Ortak açıklamayı imzalayan kuruluşlar arasında LGBTİ+ dernekleri, üniversite toplulukları, insan hakları örgütleri ve çeşitli aktivist gruplar yer alıyor.

Protesto edilen kararın HIV ile yaşayanlar ve mülteciler için bir gözdağı niteliğinde olduğu ve sağlık hakkına erişimi engellediği ifade edilirken, bu tür ayrımcılıklara karşı mücadelenin süreceği vurgulandı. Açıklamada, görevini kötüye kullanan tüm sorumluların tespit edilmesi ve gerekli yasal yaptırımların uygulanması talep edildi.

60 örgüt, dernek, parti ve öğrenci topluluklarının imzasının olduğu ortak açıklama şu şekilde:

Açıklamanın tamamı şu şekilde:

Sağlık Haktır, İltica Haktır!Irkçılığı, HIVfobiyi ve Transfobiyi Kabul Etmiyoruz.

Adana’da yaşayan mülteci bir trans kadının HIV ile yaşadığının 5 Temmuz’da sosyal medyada ifşa edilmesi ile başlayan ırkçı ve HIVfobik hedef göstermeler hukuksuz sınır dışı kararıyla sonuçlandı.

Hiç kimsenin sağlık statüsünün, mülteci kimliğinin, cinsel yöneliminin, cinsiyet kimliğinin nefret söylemine maruz kalacak şekilde araçsallaştırılmasını kabul etmiyoruz.

Haber kaynağı olduğunu iddia eden sosyal medya hesaplarının, bu kimlikleri hedef göstererek nefret söylemi üretmeleri; kişileri değil, bu kimliklere sahip tüm grupları da hedef göstermektedir.

Transfobi, ırkçılık, HIVfobi münferit olaylar değildir. Devlet ve kurumlarının bu insan hakları ihlallerine karşı önlemler alması gereken yerde, aldığı hukuksuz kararlar insan haklarına aykırıdır.

Sağlık çalışanları, mülteci trans bir kadının sağlık verilerini çeşitli haber sayfaları ile paylaşmış ve sonrasında Adana İl Göç İdaresi Müdürlüğünde bu hukuksuzluğa iştirak etmek suretiyle kişi hakkında sınır dışı etme kararı alarak kişilere tanınan 7 günlük itiraz süresi beklenilmeksizin sınır dışı etmiştir.

Mülteci hakları insan haklarıdır! Sağlık hakkı ve sağlığa erişim hakkı en temel insan haklarıdır!

Bahse konu mülteci trans kadının sağlık verilerinin sağlık çalışanları tarafından basına verilmiş olması TCK 257 yönüyle görevi ihmal suretiyle kötüye kullanmaktır. Hasta Hakları Yönetmeliği 21. maddesinde hastanın mahremiyetine saygı gösterilmesinin esas alınacağı düzenlenmiştir. İlgili düzenleme mahremiyet hakkının sınırlarını açık bir şekilde göstermektedir. Aynı madde hastanın, sağlık durumu ile ilgili tıbbi değerlendirmelerin gizlilik içerisinde yürütülmesini ve muayenenin, teşhisin, tedavinin ve hasta ile doğrudan teması gerektiren diğer işlemlerin makul bir gizlilik ortamında gerçekleştirilmesini şart koşar. Hekim veyahut sağlık çalışanı, özellikle HIV gibi ayrımcılık ve damgalanmanın çok fazla olduğu bir olguda hastasının bilgilerini özenle saklamalıdır. Aksi bu bağlamda TCK m.134'de bireylerin özel hayatının gizliliğinin ihlali suç olarak düzenlemiştir. Kişinin sağlık verilerinin hukuka aykırı olarak paylaşılması TCK ile 136-137 maddelerinde düzenlenen “Verileri hukuka aykırı olarak verme” suçunu da oluşturacaktır. Söz konusu suçun değerlendirilmesi yalnızca 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu uyarınca değil, sağlık çalışanlarının ek yükümlülükler altında olduğu Kişisel Sağlık Verileri Hakkında Yönetmelik uyarınca da ele alınmalıdır.

Sosyal devlet olmanın gerekliliği olan eşitliğin sağlanması için çalışması gereken kurumların, ayrımcılığa maruz bırakılan gruplar için büyük anlam ifade eden KVKK’da korunma altına alınmış hakları yok sayarak aldıkları bu karar kabul edilemez.

Sağlık kayıt bilgileri özel nitelikli kişisel verilerdir ve HIV statüsü hiç kimseyle, hiçbir gerekçeyle paylaşılamaz. Bu hakkın ihlal edilmesi sağlık hakkına erişimin önünde engele dönüşmektedir ve bu hak ihlalinden orantısız daha çok etkilenen seks işçilerine, LGBTIQA+'lara, göçmenlere ve mültecilere sağlığa erişimde eşitlik sağlanmalıdır.
Yürürlüğe konulan karar Kişisel Verileri Koruma Kanununa yönelik bir suç oluşturmaktadır. Türkiye'de tüm sağlık kuruluşları sağlık verilerinin korunmasında hem etik hem de hukuki yükümlülük altındadır. Bir kişinin HIVle yaşamasının açık kimlikle ifşa edilmesinin mesleki olarak etik ve kabul edilebilir hiçbir tarafı yoktur. HIVfobi, kişilerin gündelik ilişkilerinden meslek edinme durumlarına kadar her alanda olumsuz etki yaratmaktadır. Sağlığa erişimde ve barınmada eşitlik sağlaması gereken kurumların bu zemini kurması bir insan hakları ihlali ve suçtur. Görevini kötüye kullanan tüm sorumluların tespit edilmesini ve gerekli yasal yaptırımların uygulanmasını talep ediyoruz!

Mülteci ve seks işçisi trans kadının HIV statüsünün ifşa edilmesi ve ardından sınır dışı edilmesi olayı, HIVfobi, transfobi, orospufobi ve mülteci fobisinin kesiştiği bir noktada büyük bir hak gaspı olarak karşımıza çıkmaktadır.

Kamu sağlığını tehdit eden tedavisi mümkün olan HIV değil, Mültecilerin HIV tedavisine erişimini engelleyen devlet ve devlet organlarıdır.

Bu karar, HIV ile yaşayanlar ve tüm mülteciler için bir gözdağıdır, kabul edilemez.
Trans kadın mülteci ve seks işçisi öznenin yaşadığı bu hak gaspını kabul etmiyoruz, tüm sorumlulardan hesap sormaktan vazgeçmeyeceğiz. Mülteci seks işçisi bir trans kadının devlet ve kolları tarafından maruz bırakıldığı zorla yerinden edilme, haklara erişimde gasp, kriminalizasyon ve hedef gösterilme münferit değildir. Ancak bizler yaratılan bu hukuksuzluğun son bulunması, adli işlem başlatılması, sağlığa erişim,her kimlik için dekriminilizasyon ve eşitlik için mücadele etmekten bir an bile vazgeçmeyeceğiz.

Sağlığa eşit erişim haktır. Bu hakkın devlet ve mekanizmalarınca kasıtlı şekilde ihlal edilmesi durumdan orantısız daha çok etkilenen seks işçileri, LGBTIQA+’lar, Kürtler, Romanlar, göçmen ve mülteciler gibi sistematik hak gaspına uğrayan kesimlerin sağlık hakkına erişememesine sebep olmaktadır. Kimsenin sağlığa erişim hakkı engellenemez.

HIV statüsü hiç kimseyle, hiçbir gerekçeyle paylaşılamaz.

Seks işçilerinin hakları insan haklarıdır.
Mülteci hakları insan haklarıdır.

İMZACILAR

Adana LGBTİQ+ Dayanışma
Ankara Gökkuşağı Aileleri Derneği (GALADER)
Ankara Onur Haftası
Ankara Üniversitesi Kuir Araştırmaları Topluluğu KuirAnka
Barış İçin Toplumsal Çalışmalar Derneği
Bilgi Gökkuşağı
Bilgi İnsan Hakları Kulübü
Bilkent Renkli Düşün
Birlikte Yaşamak İstiyoruz İnisiyatifi
Civil Rights Defenders
Demir Leblebi
Devrimci Sosyalist İşçi Partisi (DSİP)
Eşitlik Çalışmaları Derneği
Eşitlik Van Topluluğu
Feminist Boğaziçi
Genç LGBT+ Derneği
Gençlik Komiteleri
Gökova Ekolojik Yaşam Derneği (GEYDER)
GSÜLionqueer
Hacettepe Kuir Araştırmaları
Hayvan Yaşam Özgürlük İnsiyatifi
Hepimiz Göçmeniz - Irkçılığa Hayır Platformu
HEVİ LGBTİ+ Derneği
İHD LGBTİ+ Komisyonu
İklim Adaleti Koalisyonu
İstanbul LGBTİ+ Onur Haftası
İstanbul Trans+ Onur Haftası
İstanbul Üniversitesi Eşitlik Topluluğu
İTÜ CinsArı
İzmir Mülteci Dayanışma Platformu
Kadın Savunma Ağı
Kaos GL Derneği
Kapsama Alanı
KHAS İnsan Hakları
Koç Kuir Kulübü
KuirMar
Kırmızı Şemsiye Cinsel Sağlık ve İnsan Hakları Derneği
Lambda İstanbul LGBTİ+ Dayanışma Derneği
Lavender LGBTİQ+
LGBTİ+ Aileleri ve Yakınları Derneği (LİSTAG)
LGBTİQA+ Tıp Öğrencileri Ağı
Mersin Üniversitesi LGBTİ+ Dayanışması
MSGSÜ Kuir Baykuş
Muamma LGBTİ + Eğitim Araştırma ve Dayanışma Derneği
ODTÜ Feminist Dayanışma
ODTÜ LGBTİQAA+ Dayanışması
Özgürlük İçin Hukukçular Derneği
Pembe Hayat LGBTİ+ Dayanışma Derneği
Pozitif Alan
Pozitif Dayanışma
Samandağ Ekoloji Grubu
Sağlıkta Genç Yaklaşımlar Derneği (Y-PEER Türkiye)
SPoD
Toplumsal Hukuk
Trabzon Kuir
Üniversiteli Feminist Kolektif
Yaşam Bellek Özgürlük Derneği
Yeşil Sol Parti
17 Mayıs Derneği
7Tepe7Renk