Türk mutfağının hem en pratik hem de en lezzetli yiyecekleri arasında yer alan menemen, çoğu zaman kavanozlarda hazırlanan kışlıklarla yapılır.
Yaz aylarında toplanan domates ve biberler, hem ekonomik hem de kışın kolayca tüketilebilmesi için kaynatılarak kavanozlara dolduruluyor. Ancak bu yöntemin hiç tahmin etmediğiniz sonuçları olabilir.
Iğdır’da yaşayan 4 çocuk sahibi H.Y. (68) ve C.Y (67) çifti, ev tipi sebze konservesi tükettikten bir gün sonra; çift görme, konuşma bozukluğu ve solunum sıkıntısı nedeniyle Iğdır Devlet Hastanesi Acil Servise başvurdu. Tetkiklerde botulizm (toksinden kaynaklanan zehirlenme türü) teşhisi konulan ve konserveden zehirlendiği anlaşılan C.Y, yoğun bakımda yapılan müdahaleye karşın hastanedeki 3. gününde hayatını kaybetti.
Yaşanan bu üzücü olay sonrasında da artan zehirlenme vakaları ev yapımı konservenin risklerini bir kez daha gözler önüne serdi. Peki, şu an tam da tüm evlerde kışlıklar için hazırlıklar yapılmaya başlanmışken evde konserve yapımından vazgeçilmeli mi? “Vazgeçilmemeli ama bilinen ve ustalaşmış ellerde yapılmalıdır” diyen Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Vedat Göral, “Evde yapılan konservelerin mutlaka basınçlı tencerelerde hazırlanması gerekiyor. Ayrıca konserve yapımında ısıya dayanıklı cam kaplar kullanılmalı ve kullanılmadan önce mutlaka 15-20 dakika kaynatılarak sterilize edilmeli. Kullanılan malzemelerin temiz olması, kapaklarının çizik veya deforme olmaması, sebze ve meyvenin iyi yıkanması gerekir” dedi.
Botulizmin insan ve hayvanları etkileyen ciddi bir nöroparalitik hastalık olduğunu söyleyen Prof. Dr. Vedat Göral, “Hastalık sinir fonksiyonlarını bloke ederek solunum ve kas felcine yol açabiliyor. Botulizm riskini bertaraf edebilmek için merdiven altı işletmelerden, hijyenik ve uygun olmayan şartlarda üretilen konservelerden uzak durulmalı. Buralardan ve bilinmeyen yerlerden konserveler alınmamalı” dedi.
‘KAVANOZ VE KAPAKLAR GÖZDEN GEÇİRİLMELİ’
Peki, zehirlenmenin önüne geçmek için doğru konserve nasıl yapılmalı ve nelere dikkat edilmeli? Bunun için öncelikle konserve yapılacak malzemelerle sebze ve meyvelerin temiz olması gerektiğine dikkat çeken Prof. Dr. Vedat Göral, “Kullanılacak kavanozlar, ısıya dayanıklı cam kavanozlar olmalıdır. Kavanoz ve kapaklar kullanılmadan önce iyice gözden geçirilmeli; ezilmiş, kırılmış, çatlak veya kırık olanlar kullanılmamalı. Kavanozlar fazla doldurulmamalı, kaynatılıp soğutulmuş tuzlu su konulabilmesi için en az şişenin beşte biri kadarı boş bırakılmalı. Sebzeler kavanozlara doldurulduktan sonra üzerine ağırlık konularak ya da tuzlu su konulmasının ardından bir spatula yardımı ile hava kabarcıklarının oluşumu engellenmeli” bilgilerini paylaştı.
YETERİ KADAR PİŞİRİLMEZSE ZEHİRLER
“Konserveler hazırlandıktan sonra mutlaka yapıldıkları yıl ve mevsim yazılarak etiketlenmeli” diyen Prof. Dr. Vedat Göral, “Bilimsel çalışmalar, besin kaynaklı zehirlenmelerin yüzde 90’ının evde düşük sıcaklıklarda ve yetersiz süre pişirilip konserve edilen besinlerin tüketilmesi sonucu oluştuğunu gösteriyor. Vakaların yaklaşık yüzde 52’sinde ise konserve edilen sebzenin toksin içermesi nedeniyle zehirlenmelere sebep olduğu bildiriliyor” diyerek ev yapımı ya da marketten alınan konservelerin tüketilmeden önce mutlaka kontrol edilmesi gerektiğine vurgu yaptı.
News
