İzmir’de her yıl ortalama olarak 1 ile 1,5 santimetre arasında zemin çöküşü yaşanması, ileriki yıllarda Alsancak Kordon başta olmak üzere sahil şeridinde sular altında kalma riskini artırıyor. Türkiye Bilimler Akademisi (TÜBA) Çevre, Biyoçeşitlilik ve İklim Değişikliği Çalışma Grubu Üyesi Prof. Dr. Doğan Yaşar, kentin bu çökme problemiyle karşı karşıya olduğunu belirtiyor.
“YAVAŞ YAVAŞ ÇÖKÜYOR”
Geçmişte yapılan dolgu çalışmalarının ve kıyı düzenlemelerinin uzun vadeli etkilerini değerlendiren Prof. Dr. Yaşar, “Deniz seviyesi dünyada her yıl yaklaşık 2,5 ile 3 milimetre arası yükselir. İzmir’de bu rakam 1,5 santimetrelere geliyor. Çünkü İzmir çöküyor. İzmir Basmane’den Alsancak’a kadar dolgu alanı. Dolgu alanları binaların ağırlığı da yüklendiği için yavaş yavaş çöküyor” dedi.
“SU BASKINLARI ARTIYOR”
26-27 Kasım 2023 tarihindeki yoğun yağışlarda Alsancak’ta suyun yaklaşık 300-400 metre içeri girdiğini belirten Prof. Dr. Yaşar, bu durumun gelecekte daha büyük riskler doğurabileceğini şu cümlelerle ifade etti:
“Bu bir uyarı. Çünkü bir dahaki sefere daha çok su içeri girecektir. Basmane’de birkaç bin sene önce deniz kabuklarını görüyoruz. Bir zamanlar orası denizdi. Denizi ne kadar doldursanız doldurun, eğer önlem almazsanız deniz gelip alacağı yeri dolduracaktır. Binalar yapılırken kot yükseltilmesi gerekiyor. 1873 yılında kordon boyu yapılırken, en büyük dolgu yapılırken ihale şartnamesinde; ‘Maksimum gelgitin, en az 1,5 metre üzerinde olacak şekilde inşa edilecektir’ ibaresi vardır ki, ona göre yapılmıştır. 1927 yılında Yanık Yurt Gazetesi’nde körfezin 50 santimetre çöktüğü yazar. Cevat Korkut Hoca’nın İzmir Rıhtım İmtiyazı kitabında da aynı şey yazıyor. Alsancak 1 ile 1,5 santimetre arasında çöküyor. Çöktüğü için zaten kasım ayındaki yağışlardan sonra çok fazla su içeri girdi.”
ÇÖKME SÜRECİ
İzmir’in 50-60 yıl içinde deniz seviyesine yaklaşacak olduğunu belirten Prof. Dr. Yaşar, sürdürülebilir çözümler üzerine çalışmaların hızlandırılması çağrısında bulundu:
“İzmir’in en büyük sorunu ne ulaşım ne körfezin kokması ne kirlilik ne de başka bir şey. Uzun vadede tek bir olay var; çökme. Çökme devam edecek. Eğer önlem alınmazsa 50-60 yıl sonra deniz suyu Basmane’ye kadar gelebilir. Şu anda Alsancak’ta kanalizasyon kokuları var. Çünkü yavaş yavaş borular deniz seviyesinin altında kalmaya başladı. Bu nedenle kordon kokuyor. İkinci kordonun su basma nedeni de o. Farkında olmadan birinci kordonu yükseltiyoruz, ikinci kordon çukurda kaldı. Belediyenin özellikle yer bilimcilerle oturup çökme konusunda detaylı çalışma yapması gerekiyor. 50 yıl uzun vade ama çok da uzun sayılmaz. Bir anda geliyor, sizi yakalıyor” diye konuştu.
ÇÖZÜM, KOT YÜKSELTME !
Prof. Dr. Yaşar, İzmir’in karşı karşıya olduğu çökme sorununu çözmek için kot yükseltmenin önemine vurgu yaptı:
“Set çekmek çözüm değil. Duvar yapmanın hiçbir anlamı yok. Kot yükselteceksiniz, çok pahalı ama tercih meselesi ya da alanı yavaş yavaş terk edeceksiniz, boşaltacaksınız.”
DÜNYADA BENZER ÖRNEKLER
Dünya genelinde Cakarta ve Mexico City gibi şehirlerde de benzer zemin çökmesi sorunlarının yaşandığını vurgulayan Yaşar, “Orada çökme çok daha hızlı. Yılda 10-15 santimetre çöküyor. Onlar çareyi alanı boşaltmakta buldular, yavaş yavaş alanı terk ediyorlar. Çünkü doğanın hızıyla baş etmek mümkün değil” dedi.
News
